Maastricht

Landstormverband Maastricht - Klasse Gronsveld Lichting 1936 - Ter Herinnering Ik kreeg deze foto's opgestuurd uit Amerika. I have attached a few pictures of my great uncle while in the Dutch Army. I only met him one time and I was too young to question him about his service in the war. The story i have heard says that he was captured by the Germans and sent to a POW camp, but he was rescued by a British battalion and returned to his home where he worked with the uresistance for the rest of the war. His name was Emile Manderveld, and he was originally from Eijsden, but moved to Maastricht and then lived there after the war with his wife, Maria Pappers. My grandmother, Mariette Manderveld, met my grandfather in 1944, who returned to Holland in 1947 to marry her. They both returned to the United States to start a family. They moved back to the Eijsden area in the 1950's to raise my mother and uncle. My grandmother was sent away during the occupation to work as a nurse, but quickly returned home. My great grandfather, owned a furniture store in Eijsden and had raised pigeons. he was using the pigeons to carry messages for the allied soldiers and the Dutch resistance. The story goes that the germans found out about this and then came in to his store and cut the legs off of all his pigeons. Following the war the family adopted the grave of a soldier in the Margraten Cemetery. Top img he is lying on the ground to the right of the sign and in the other img he is standing in the back row. Bron: Rob Riley

Emile Manderveld en zijn kameraden tijdens de Mobilisatie. My great Uncle, Emile Manderveld is in the right front, (with the large ears). Bron: Rob Riley

Onder grote belangstelling trekken troepen van de Territoriaal Bevelhebber Zuid-Limburg (TBZL) op 26 februari 1940 door de Kleine Staat via de Grote Staat naar het Vrijthof. Bron: P. Leenders

Het Nederlandse leger is neergestreken in Maastricht. De dreiging van een oorlog komt steeds dichterbij. Toch is hiervan weinig te merken, getuige deze foto's van onze soldaten in Maastricht. Deze twee foto's zijn genomen langs de Maas. Bron: Clan (Nl leger in WO2)

Mobilisatie was eigenlijk best leuk en in ieder geval wat anders. Heel het land hielp mee 'de jongens' te verzorgen. Onder het motto, "met de breipen in de hand dient men ook het vaderland", maakten vrouwen sjaals en kousen, wanten en kniestukken. Zo sjokte Nederland door de mobilisatietijd. "Onze jongens", stonden aan de grenzen, met warme wollen wanten en dito bivakmutsen. Ze groeven putten, bouwden versterkingen, marcheerden en mopperden en zongen van rats, kuch en bonen en van Blonde Mientje. Bijna niemand had er enig begrip van, ook nog niet op de negende mei van 1940, hoe nabij de catastrofe was. Bron: Mei 1940 De foto's van onze mobilisatietroepen zijn genomen bij de Helpoort. Bron: Clan (Nl leger in WO2) De Helpoort, ook wel Jekerpoort, Hoogbruggepoort, Alde Poort op den Ancker, Kruittorenpoort of De Twee Torens genoemd, is een voormalige stadspoort in de Nederlandse stad Maastricht. De poort is onderdeel van de eerste middeleeuwse stadsmuur van Maastricht en is gelegen in het Jekerkwartier aan het zuideinde van de Sint Bernardusstraat (vroeger Helstraat geheten), tegenover het Pesthuys. De poort dateert uit het tweede kwart van de 13e eeuw en is daarmee de oudste nog bestaande stadspoort van Nederland. Bron: Wikipedia

De Nederlandse soldaat Guillome "Giel" Wijler die gewond raakte bij het opblazen van het beweegbare deel van de Sint Servaasbrug op het moment (granaatscherf in gezicht) ...dat de Duitsers aan de rand van Maastricht stonden. Giel heeft na de inval van de Duitsers eigenhandig zijn motor de kelder in gekregen en getracht hem daar tot na de oorlog te bewaren. Dit is helaas niet gelukt, de bezetters hebben hem geconfisceerd. Giel is net zoals de andere Nederlandse soldaten ook nog kort krijgsgevangene geweest. Hij overleed in november 1955. Bron: Bert Heuts

Eigenteelt shagtabak van Philips Maastricht uit WO2. Tabaksfabriek Philips, Tongerseweg 57 6213 GA te Maastricht. Bron: Eyewitness (Collectie Eyewitness museum)

Luchtfoto van de vernielde Sint Servaasbrug (links) en Wilhelminabrug (rechts), welke door de Nederlandse verdedigers van Maastrict werden opgeblazen. Bron: P. Leenders

Ook de spoorbrug over de Maas werd vernield door de Nederlandse verdedigers van Maastricht. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Duitse troepen trekken via planken op bootjes en ladders over de Sint Servaasbrug Maastricht binnen. Bron: J.D.W.

Lange rijen van Duitse infanteristen, welke via een noodvoorziening over de Sint Servaasbrug Maastricht binnen trekken. Bron: Bundesarchiv

De Duitse genietroepen begonnen vrijwel direct met het leggen van een noodbrug over de vernielde St. Servaasbrug. Bron: J.D.W. + P. Leenders



Een grote colonne van Duitse vrachtwagens op de Meerssenerweg. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Duitse troepen trekken op 10 Mei 1940 Maastricht binnen. Bron: Silvano Theunissen

Duitse tanks in de Wyckerbrugstraat worden met belangstelling bekeken door de Maastrichtse bevolking. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Overal in Maastricht staan Duitse voertuigen. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Bladzijden uit de Wehrpass van de Duitse soldaat Lau uit Königsberg, een van de bezetters van Maastricht. Hij vocht als Duits militair o.a. in Polen, Tsjechië, Maastricht, België (Fort Eben-Emael), Frankrijk en in Oost Europa. Deze bezetter van Maastricht sneuvelde op 25-juni 1941 in Litouwen. (Wehrpass - Duits militair paspoort) Bron: J.P.

Op deze bladzijden uit de Wehrpass van Lau zien wij de lijst met plaatsen waar hij vocht voor het Duitse Rijk. o.a.: 10-12.5.40 "Schlacht bei Maastricht" 11.5.40 "Wegnahme des Forts Eben-Emael" Bron: J.P.

Wehrpass (Duits militair paspoort) van de Duitse soldaat Lau uit Königsberg, met hierin verschillende papieren mbt zijn militaire carriere en een kaartje van zijn geboorteplaats Königsberg in Oost-Pruisen. Bron: J.P.

Duitse filmdienst te Maastricht 10 mei 1940. Uiteraard werd de inval in Nederland vastgelegd door de Duitse propaganda machine. Bron: Rijckheyt (centrum voor regionale geschiedenis)

Wehrstammbuch van de Duitse soldaat Ludwig Willkommer. Hij begon zijn militaire carriere op 27 juni 1939 bij I.R.62. Hij werd verschillende keren overgeplaatst en heeft o.a. gediend bij Radfahrabteilung, Aufklärungs abt. 7. Hij heeft gevochten in Polen, Maastricht, België, Frankrijk en Rusland. Hij heeft de volgende onderscheidingen verdiend: -Kriegsverdienstkreuz 2ter klasse mit schwerter -Ost medaille -Eisernes Kreuz 2ter klasse -Verwundeten abzeichen in schwarz Op 6 aug 1944 werd hij overgeplaatst naar de Waffen-SS en heeft als bewaker gediend in het concentratiekamp Dachau. Bron: M.P.

Wehrstammbuch van de Duitse soldaat Ludwig Willkommer. Op 6 aug 1944 werd hij overgeplaatst naar de Waffen-SS en heeft als bewaker gediend in het concentratiekamp Dachau. Bron: M.P.

Het concentratiekamp Dachau was het eerste grootschalig opgezette concentratiekamp van de SS in nazi-Duitsland. Het lag ten oosten van de Zuid-Duitse stad Dachau, ongeveer 20 km ten noordwesten van München, de hoofdstad van de nazibeweging. Het was in gebruik van 22 maart 1933 tot aan de bevrijding door Amerikaanse troepen op 29 april 1945. Bron: Wikipedia

Wehrpass van de Duitse soldaat Erich Bingen (militair paspoort). Hij begon zijn carriere als "Flieger" (piloot). Hij heeft o.a. meegedaan aan de "unterstützung" in Maastricht en aan Sturmabteilung KOCH (Fort Eben-Emael). Daarna heeft hij nog gevochten in België en Frankrijk. Nron: M.P.

Wehrpass van de Duitse soldaat Erich Bingen (militair paspoort). Hij begon zijn carriere als "Flieger" (piloot). Hij heeft o.a. meegedaan aan de "unterstützung" in Maastricht en aan Sturmabteilung KOCH (Fort Eben-Emael). Daarna heeft hij nog gevochten in België en Frankrijk. Nron: M.P.

De eerste aanplakbiljetten van de Opperbevelhebber van het Duitsche leger verschijnen in het straatbeeld van Maastricht. Bron: J.D.W.

Het luchtruim boven Maastricht wordt beheerst door Duitse toestellen. Bron: J.D.W. + P. Leenders

De Duitse bezettingsmacht trekt met veel vertoon van kracht over de Wilhelminasingel in Maastricht. Bron: J.D.W. + P. Leenders

De Duitse bezettingsmacht trekt met veel vertoon van kracht over de Wilhelminasingel in Maastricht. Bron: J.D.W. + P. Leenders

De Duitse bezettingsmacht trekt met veel vertoon van kracht over de Wilhelminasingel in Maastricht. Bron: J.D.W. + P. Leenders

De Duitse bezettingsmacht trekt met veel vertoon van kracht over de Wilhelminasingel in Maastricht. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Op 11 en 12 mei keken veel Maastrichtenaren erg vreemd op, toen ze op grote Duitse legervrachtwagens de gedemonteerde zweefvliegtuigen die bij de bruggen aan het Albertkanaal (de zweefvliegtuigen voor de aanval op het fort Eben-Emael zijn later weggehaald) waren ingezet, voorbij zagen komen. Voor de Duitse legerleiding hoefde het tot dan toe geheime aanvalswapen kennelijk niet meer geheim te blijven. Bron: J.D.W.

Op station Maastricht rolt zwaar Duits wapentuig binnen. Bron: J.D.W. + P. Leenders

De eerste Belgische krijgsgevangenen worden de Maas overgezet en richting station Maastricht gevoerd. Bron: Bundesarchiv

Belgische krijgsgevangenen worden naar het station in Maastricht gevoerd. Bron: J.D.W.

Belgische krijgsgevangenen worden naar het station in Maastricht gevoerd. Bron: J.D.W.

Belgische krijgsgevangenen worden onder begeleiding van enkele Duitsers naar het station in Maastricht gevoerd. Bron: J.D.W.

Op de achterzijde van deze foto schreef de maker, een Duitse soldaat: "Marsch nach Berlin" De stoet van Belgische gevangenen gaat richting station Maastricht. Bron: J.P.

Op station Maastricht werden de Belgen naar krijgsgevangenkampen vervoerd, onder andere Stalag XIB in Fallingsbostel en Stalag XIA in Altengrabow. Zij zaten hier samen met Franse, Britse, Servische, Russische, Italiaanse, Amerikaanse, Nederlandse, Slowaakse en Poolse krijgsgevangenen vast. Bron: J.D.W. + P. Leenders

De Duitse gesneuvelde militairen in en om Maastricht werden naast de algemene begraafplaats aan de Tongerseweg begraven. Na de oorlog zijn hun lichamen overgebracht en ter aarde gesteld op het Duitse militaire kerkhof in IJsselstein. Bron: J.D.W.

Hier zie wij een Duitse soldaat bij het graf van zijn kameraad Hans, Egon Giese. Hans, Egon Giese stierf op 12-5-1940 in het "Lazaret" te Maastricht, aan verwondingen die hij op 11-5-1940 had opgelopen te Eysden. Hij was slechts 22 jaar! Bron: J.P.

Hans, Egon Giese - Duitse soldaat. Geboren op 2 jan 1918 te Trier. Laatst woonachtig te Hamburg. Hans Egon was ingedeeld bij 2Kp PI Btl 269 (Duits Geniebataljon). Hij stierf bij de invasie van Nederland/België op 12 mei 1940 te Maastricht. De Maas bij Eijsden liep op Belgisch grondgebied, waar bij Lanaye [Ternaaien] een brug was die door de Belgen werd verdedigd. Vlak erachter liep het Albertkanaal en op een steenworp afstand het fort Eben-Emael. Bij Eijsden was een Nederlandse verdediging door 5.Res.GC waarbij een lijn tussen Maas en Gulp werd verdedigd door middel van enkele steunpunten. Deze verdediging lag daar - als symbolische verdediging richting Belgen - vanwege de autoweg en spoorbaan die vanuit het Belgische Visé aldaar Limburg binnenkwam. Het was het Duitse 269.ID dat richting Eijsden zou trekken, op weg naar de Maas. De verliezen die zij bij Eijsden kregen werden vrijwel zeker vooral door Belgisch vuur toegebracht. In eerste instantie toen de voorhoede van 269.ID [I./IR.489] bij Eijsden bij de Maas aankwam werd door een sectie van 5.Res.G.C en een stuk PAG nog kort weerstand geboden, waarbij mogelijk enkele Duitsers sneuvelden. Nadat deze weerstand was beëindigd en de Duitse voorhoede de Maas overging en ondervond het enige Belgische weerstand in Ternaaien. In de middag en avond van 10 mei werd door de Belgische Maasforten vuur uitgebracht op Nederlands grondgebied, waarbij het dorp Eijsden flinke schade opliep en - ook volgens het KTB van 269.ID - de eerste gevoelige verliezen aan de Maas optraden. De gesneuvelden van I./IR.489 - dat de voorhoede bij Eijsden vormde - zijn vermoedelijk door gevechten met Nederlandse en Belgische verdedigers gevallen. De overige gesneuvelden van de 269.ID vielen vrijwel zeker door de intensieve Belgische artilleriebeschieting op en om Eijsden later op de dag. Bron: J.P. + Maaslinie Mei 1940

1-3-1940 Verklaring van Hans, Egon Giese dat hij van Duitsen Bloed is "Raszuiver". Bron: J.P.

Hans, Egon Giese moest zich voor de wehrdienst melden bij het Wehrmeldeambt te Hamburg - Kazerne Bundesstrasse. Hier begon zijn korte militaire carriere. Bron: J.P.

Wehrpass van de in Maastricht gesneuvelde jonge Duitse soldaat Hans, Egon Giese. Deze Wehrpass was een militair paspoort voor alle dienstplichtige Duitse militairen. Na de dood van de houder werd deze ter beschikking van de familie gesteld. Bron: J.P.

Wehrpass van de in Maastricht gesneuvelde jonge Duitse soldaat Hans, Egon Giese. Bron: J.P.

Wehrpass van de in Maastricht gesneuvelde jonge Duitse soldaat Hans, Egon Giese. Bron: J.P.

Briefwisselingen van en met de moeder en echtgenote van de overleden Duitse soldaat Hans, Egon Giese. Bron: J.P.

Het graf van Hans Egon Giese bevindt zich thans op de Duitse begraafplaats van Ysselsteyn. BZ 8-184. Bron: Maaslinie Mei 1940

Het centrum van Maastricht had zwaar te lijden onder de eerste dagen van de bezetting. Hier zien wij de totaal verwoeste woningen van de Rechtstraat (nummers 8-6-4). Bron: J.D.W. + P. Leenders

De 24 jarige Duitse soldaat Georg Wagner bezweek op 20 mei 1940 te Maastricht aan zijn verwondingen, welke hij opliep tijdens de inval van Nederland. Hij ligt thans begraven op de Duitse begraafplaats te Ysselsteyn. Blok: BZ, Rij: 3, Graf: 15. Bron: M.P.

Door een tekort aan brandstof moesten de bussen op houtgas rijden, dat door een houtgasgenerator werd geproduceerd. Bron: J.D.W.

Duitse soldaten bepalen het straatbeeld in Maastricht. Zo ook op de Stationstraat. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Duitse troepen bezig met het herstellen van de Wilhelminabrug (oktober 1940). Bron: J.D.W. + P. Leenders

Briefkaart verstuurd uit het Haupt KriegsGefang Lazaret dat was gevestigd in het Jezuïeten klooster aan de Tongersestraat te Maastricht. De Belgische gevangene Nuyens stuurt deze briefkaart via het Rode Kruis naar zijn familie in België. Bron: Dhr. Willems

De door de Duitsers aangelegde noodbrug over het verwoeste deel van de Wilhelminabrug. Bron: J.P.

Het verkeer heeft weer vrije doorgang op de herstelde Wilhelminabrug. Bron: J.D.W. + P. Leenders

Lange rijen met Duitse troepen trekken over de herstelde Wilhelminabrug naar de markt van Maastricht. Links op de achtergrond zien wij het stadhuis. Bron: Bundesarchiv

Het Deutsches Frauenwerk/NS Frauenschaft kende een groot aantal fanatieke leden in Maastricht. Hier zien wij enkele stukken van de politieke recherche mbt de vervolging van deze dames. Rechts het speldje van deze organisatie. Bron: J.P. De NS-Frauenschaft (NSF) was de vrouwenorganisatie van de Nationalsozialistischen Deutschen Arbeiterpartei (NSDAP). Bron: Wikipedia

De "Treebeekse" bruid Mia van Leth, staat hier samen met haar Duitse vriend en aanstaande man, Hermann Albert, langs de kade bij de Maas in Maastricht. Tot een huwelijk is het echter nooit gekomen, omdat Hermann Albert omkwam aan het oostfront op 26 maart 1944. De familie Albert werd op 26 maart 44 zwaar getroffen, daar zij buiten Hermann en zijn beide broers, een zwager en 2 neven verloren in de strijd. Bron: Mevr. van Leth

Deze Duitse officier liet zich portretteren in Maastricht. De foto werd gemaakt bij atelier Hahn, gelegen aan de Alex Battalaan 84. Bron: M.P.

Deze Duitse Donier Do17 bommenwerper kwam neer op 26-09-1940 naast de maas in de buurt van Maastricht. Type: Donier Do17 Z3 Serienr: 2591 Eenheid: Stab/KG3 Bron: Webmaster

N.S.B. oorkonde. Deze "gelofte van trouw" werd op 8 mei 1941 door G.A.H. Satijn getekend. Dhr Satijn kreeg het stamboeknummer: 101808. "Ik beloof trouw aan den leider en onderwerp mij aan de tucht en discipline in de beweging" Bron: J.P.

Wellington crash Maastricht 7 op 8 juli 1941. In de nacht van maandag op dinsdag, 7 op 8 juli 1941, om precies te zijn 0m 01.27uur, werd boven Maastricht een Engelse Wellington bommenwerper aangeschoten door een Duitse nachtjager. De Wellington stortte daarop brandend neer en kwam terecht op het pand Wilhelminasingel 95. In dit pand was een Duitse "Dienststelle" van de wehrmacht ondergebracht. Bij de crash werd het gehele pand vernield. Alle zes bemanningsleden kwamen om het leven, alsmede vier Duitse militairen die zich in het pand ophielden. De Wellington was van het 9e Squadron van de Royal Air Force en droeg de kentekens R 1040. Getoonde Wellington dient als voorbeeld. Foto rechts is genomen direct na de crash. De foto linksonder geeft de huidige situatie aan. Bron: Bert Spoelstra

Wilhelminasingel 95 na de inslag van de Engelse Wellington bommenwerper. Bron: Bert Spoelstra

9 augustus 1941 Persoonsbewijs van: Marthe, Marie Klynen. Geboren 31 juli 1913 te Maastricht. Woonadres: Spoorweglaan 11 te Maastricht. In de loop van 1941 wordt het persoonsbewijs ingevoerd. Het persoonsbewijs wordt ontwikkeld door de Nederlandse ambtenaar Jacobus Lambertus Lentz in samenwerking met de Duitse bezetter. Geen land in Europa heeft een identiteitsbewijs dat technisch en administratief zo volmaakt is. Iedere Nederlander vanaf 15 jaar moet dit identiteitsbewijs, voorzien van pasfoto en vingerafdruk, altijd bij zich dragen. De gegevens staan genoteerd in een centraal register. De invoering stuit op weinig verzet. Bron: J.P.

Persoonsbewijs van Maria, Hubertina Olzheim uit Maastricht. In de loop van 1941 wordt het persoonsbewijs ingevoerd. Het persoonsbewijs wordt ontwikkeld door de Nederlandse ambtenaar Jacobus Lambertus Lentz in samenwerking met de Duitse bezetter. Geen land in Europa heeft een identiteitsbewijs dat technisch en administratief zo volmaakt is. Iedere Nederlander vanaf 15 jaar moet dit identiteitsbewijs, voorzien van pasfoto en vingerafdruk, altijd bij zich dragen. De gegevens staan genoteerd in een centraal register. De invoering stuit op weinig verzet. Bron: P.R.

Persoonsbewijs van Nicolas, Joseph, Henri, Maria Zeekaf uit Maastricht. In de loop van 1941 wordt het persoonsbewijs ingevoerd. Het persoonsbewijs wordt ontwikkeld door de Nederlandse ambtenaar Jacobus Lambertus Lentz in samenwerking met de Duitse bezetter. Geen land in Europa heeft een identiteitsbewijs dat technisch en administratief zo volmaakt is. Iedere Nederlander vanaf 15 jaar moet dit identiteitsbewijs, voorzien van pasfoto en vingerafdruk, altijd bij zich dragen. De gegevens staan genoteerd in een centraal register. De invoering stuit op weinig verzet. Bron: Raymond Zeekaf

Duitsers van de NSKK (Nationalsozialistische Kraftfahrkorps) bij de Kiosk op het Vrijthof in 1940. Bron: P. Gulikers

Foto van de SS Kriegsberichter Kompanie 2. Hier zien wij een Duitse militaire kapel optreden op het Vrijthof te Maastricht. Met op de achtergrond de St. Jan en St. Servaaskerk. Bron: J.P.

De bewoners van Maastricht konden via dit formulier aangeven welke nummers men graag wilde horen! De opbrengst van dit optreden kwam ten gunste van de Duitse troepen. Bron: J.P. (luister hier naar het nummer Antje)

Duitse officier werpt een blik op de Maas in Maastricht met op de achtergrond de St. Servaasbrug en de O.L.V Basiliek. Bron: Kevin Sipers

Station Maastricht - Het bord bij de ingang vermeldt: Wehrmachtseingang Bahnhofskommandantur. Bron: Kevin Sipers

Brief gericht aan het "Amt für Volkswohlfahrt der NSDAP", Pr. Bisschopssingel 12 te Maastricht. De Nationalsozialistische Volkswohlfahrt (NSV), één van de afdelingen van de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiter Partei (NSDAP), was actief op het gebied van de volksgezondheid en -welzijn en nam tijdens de oorlog steeds meer overheidstaken op zich zoals de kinder- en jeugdzorg. Aanvankelijk was de NSV alleen opengesteld voor de zogenaamde 'Volksduitsers' (met Nederlanders gehuwde Duitse vrouwen of tot Nederlander genaturaliseerde Duitsers), later ook voor alle Nederlandse staatsburgers. Daardoor waren vooral veel Nederlandse vrouwen lid. Bron: J.P.

Op zaterdag 3 juni 1944 gaf het stedelijk orkest Maastricht een volksconcert in de Dominicanenkerk te Maastricht. Bron: M.P.

Zwarte vrijdag. Het zwaarste bombardement in de oorlogsgeschiedenis van Maastricht vond plaats op vrijdag 18 augustus 1944. Dat was nog geen drie weken voor de bevrijding. Die dag zou de geschiedenis ingaan als Zwarte Vrijdag. Het was een warme, zonnige dag. Om drie minuten over zes in de vooravond verschenen ineens twaalf Amerikaanse bommenwerpers boven de stad. Het waren zogenoemde 'Vliegende Forten' van het type B 17. Nog voordat het luchtalarm gegeven kon worden, lieten ze twee ladingen bommen vallen. Hun doelwit was de spoorbrug. De geallieerden wilden zo de verbinding naar Aken afsnijden voor de Duitse troepen, die vanuit België op de vlucht waren. Helaas werd de spoorbrug nauwelijks getroffen en bleef ze intact. De meeste bommen vielen op twee dichtbevolkte woonbuurten: het 'Roed Dörrep' op de Wycker Maasoever en het Krejje Dörrep', het Quartier Amélie, op de Maastrichter oever. Deze laatste wijk zou nooit meer worden herbouwd. De gevolgen waren verschrikkelijk: 92 Maastrichtse burgers en 17 Duitse soldaten werden gedood. Er waren meer dan honderd gewonden, van wie velen zwaar. 325 huizen werden getroffen waarvan er 29 totaal vernield en 26 onherstelbaar beschadigd werden. De overige 270 getroffen panden waren min of meer te herstellen, al zou dat door gebrek aan bouwmaterialen tot geruime tijd na de bevrijding duren. 1550 mensen waren in een keer dakloos geworden. Twee volle dagen was men bezig de lijken onder het puin vandaan te halen. De lichamen werden in de Dominicanenkerk opgebaard. Op de foto zien wij de resten van het zwaar getroffen "Krejje Dörrep". Bron: Raymond Zeekaf + Historische Encyclopedie Maastricht

Ook de Maastrichtse wijk "Roed Dörrep" werd zwaar getroffen door het Amerikaanse bombardement. Bron: Raymond Zeekaf

Ook de Maastrichtse wijk "Roed Dörrep" werd zwaar getroffen door het Amerikaanse bombardement. Bron: Raymond Zeekaf

Ook de Maastrichtse wijk "Roed Dörrep" werd zwaar getroffen door het Amerikaanse bombardement. Bron: Raymond Zeekaf

Slachtoffers Roeddörrep Gedicht van Mevr. A. Schuttelaar-Ummels. Bron: J.Das

"Lieve Willie" Brief van een onbekende schrijver uit Maastricht aan zijn lieve Willie. In de brief wordt het bombardement aangehaald: 'Hier in Maastricht is een groot bombardement geweest. Er zijn 113 doden en veel gewonden'. Bron: J.P. (klik hier voor de brief - Pdf file)

In de ierste daog vaan september 44, toen dn oorlogs-störrem in al z'n felheid um en euver Mastreech raosde, vonte 1200 inwoeners hei in dees kelders e veilig en gastvry onderkoume.

P-47D 42-27607 van Luitenant Richard D. Stark van het 82nd Ftr sq, 78th FG, Duxford (code MX-G). Op 3 september 1944 werd hij neergehaald door luchtafweergeschut van het Duitse leger bij Maastricht, terwijl hij een konvooi van Duitse trucks onder vuur nam. Zijn maat Luitenant Howard F. Scholz nam het wrak onder vuur waarna het explodeerde, zodat de Duitsers er niets mee konden doen. Stark bleef krijgsgevangen tot aan het einde van de oorlog. Bron: NARA-USA

Woensdag 13 september 1944 Maastricht is frontstad. Zwaar artillerievuur. Op straat erge brandlucht.Twee granaten-inslagen in Oost Maastricht. Vele granaten fluiten over de stad. We kunen de Geallieerde vliegtuigen duidelijk zien duiken in het noorden boven de weg naaar Sittard. Om 2:55 uur ‘smiddags 3 x alarm. Direct daarna een explosie. De St.Servaasbrug de lucht in, om 3:20 en 3:30 opnieuw explosies. de oude brug is taai!. De Wilhelminabrug de lucht in! Geweldige rookzuil omhoog. Bron: Raymond Zeekaf + Hette de Jong (oorlogsdagboek)

Inwoners van Maastricht steken via de zwaar gehavende Wilhelminabrug de Maas over. Deze brug werd opgeblazen door terugtrekkende Duitse troepen, om zo de Amerikaanse opmars te stoppen. Bron: Warren Watson (Old Hickory)

Amerikaanse infanteristen van Compagnie C. 1st Bat - 117th Reg - 30th Div. passeren de stadsgrens van Maastricht en rukken op naar het stadscentrum. Bron: Warren Watson (Old Hickory) (klik op de afbeelding - zoom in)

Meiner lieben Hilda in schwersten zeit gewidmet von ihrem vater. Kampfgebiet Holland 14 september 1944. Kaart uit het gebied Maastricht-Valkenburg van een Duitse soldaat aan zijn dochter. Bron: Kevin Sipers

Duitse krijgsgevangenen worden afgevoerd door de mannen van de Old Hickory Divisie. 13/14 sept 1944. Bron: Raymond Zeekaf

Ook in Maastricht werden de zogenaamde "moffenmeiden of moffenhoeren" opgebracht. Zo werden vrouwen bestempeld die tijdens de bezetting van Nederland een seksuele relatie hadden met een Duitse soldaat, of die hiervan werden verdacht. Na de bevrijding werd van veel "moffenmeiden" publiekelijk het hoofd kaalgeschoren of het haar afgeknipt. Bron: Raymond Zeekaf

Ook in Maastricht werden de zogenaamde "moffenmeiden of moffenhoeren" opgebracht. Zo werden vrouwen bestempeld die tijdens de bezetting van Nederland een seksuele relatie hadden met een Duitse soldaat, of die hiervan werden verdacht. Na de bevrijding werd van veel "moffenmeiden" publiekelijk het hoofd kaalgeschoren of het haar afgeknipt. Bron: Raymond Zeekaf

Vriendinnen van Duitsers Vriendinnen van Duitsers, ook wel ‘moffenmeiden’ genoemd, worden tijdens de bevrijdingsfeesten door een uitzinnige menigte vaak publiekelijk vernederd en kaalschoren. Ook hier worden zogenaamde "moffenmeiden of moffenhoeren" onder grote belangstelling opgebracht. Bron: Raymond Zeekaf

Ook hier worden zogenaamde "moffenmeiden of moffenhoeren" onder grote belangstelling opgebracht. Bron: Raymond Zeekaf

Hier zien wij een vrachtwagen vol met zogenaamde "moffenmeiden", welke onder grote belangstelling door de Wycker Brugstraat trekt. Bron: Raymond Zeekaf

Hier zien wij een vrachtwagen vol met zogenaamde "moffenmeiden", welke onder grote belangstelling door de Wycker Brugstraat trekt. Bron: Raymond Zeekaf

Vriendinnen van Duitsers Vriendinnen van Duitsers, ook wel ‘moffenmeiden’ genoemd, worden tijdens de bevrijdingsfeesten door een uitzinnige menigte vaak publiekelijk vernederd en kaalschoren. Hier stopt de vrachtwagen vol met "moffenmeiden" bij de lage barakken vóór het politiebureau, achter het postkantoor. (14 september 1944). Bron: Raymond Zeekaf

Op het trottoir voor deze kerk in Maastricht zien wij de laatste resten van de Duitse verdediging van deze stad. Bron: Warren Watson (Old Hickory)

Er wordt niet alleen feest gevierd na de bevrijding. Collaborateurs en NSB’ers worden massaal opgepakt, publiekelijk bespot en geïnterneerd. Ook vrouwen die een relatie hebben met een Duitse soldaat treft dit lot. Dit alles gebeurt vaak op hardhandige manier. De kinderen van collaborateurs en NSB’ers,die zelf nauwelijks schuld of besef hebben van de vermeende daden van hun ouders, ondervinden nog jaren lang de psychische gevolgen van deze maatregelen. Bron: Raymond Zeekaf

N.S.B.-ers en landverraders worden onder grote belangstelling weggevoerd. Bron: Raymond Zeekaf

Donderdag 14 september 1944 De hele nacht geen oog dichtgedaan. Twee redenen: 1. de emoties en 2. de aantallen granaten die over onze hoofden gierden. Vanmorgen werden vele NSB'ers die niet waren gevlucht, gearresteerd. Leden van "De Witte Brigade" [een verzetsorganisatie België waren de bewakers, samen met Maastrichtse leden van het verzet. De landverraders kregen een hakenkruis op hun jas geschilderd en werden ondergejouw van de omstanders op vracht wagens geschopt. Het NSB zootje zag lijkbleek onder de dreiging van de bevolking en de revolvers, ook van de Maastrichtse politie. De Moffenmeiden werden uit hun huizen gehaald. Met handen omhoog! Hun haren werden afgeknipt. Geschopt, geslagen zij betalen hun tol. Het is gewoon onbegonnen werk alles te noteren. Bron: Raymond Zeekaf + Hette de Jong (oorlogsdagboek)

Na de bevrijding worden NSB’ers en collaborateurs massaal opgepakt. Dit gebeurt vaak door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. De NSB’ers worden vaak opgesloten in interneringskampen. Bron: Raymond Zeekaf

N.S.B.-ers en landverraders worden onder grote belangstelling weggevoerd. Bron: Raymond Zeekaf

Amerikaanse troepen worden warm verwelkomd door de inwoners van Maastricht, met wie zij voor een tank poseren. Bron: Warren Watson (Old Hickory)

Amerikaanse soldaten trekken over het spoor aan de Scharnerweg, thv de "Duitse Poort". Zij worden met belangstelling bekeken door het spoorwegpersoneel. Bron: Warren Watson (Old Hickory)

Aanplakbiljet gericht aan de "Vrije Burgers Van Maastricht" Leve de Koningin! Leve het Prinselijk Paar en Zijn lieve kinderen Glorie aan het Vaderland en aan zijn dappere bevrijders, onze bondgenooten. Hulde aan onze stille strijders en aan de mannen van het herboren Nederlandsche leger, dat zich een weg baant naar onze landsgrenzen. Dank aan de moedige mannen en vrouwen van Maastricht, die voor ons welzijn hun leven jarenlang op het spel hebben gezet om wille van de vrijheid van ons en onze kinderen. God behoede U allen. De Burgemeester krachtens militair gezag, Jhr. Mr. W. Michiels van Kessenich Bron: J.P.

Cement Plant Maastricht (Kanaal Maastricht). Deze foto werd door een Amerikaanse soldaat naar het thuisfront gestuurd. Rechts bovenaan zien wij nog een bord met verwijzing ""Naar Schuilplaats". Bron: J.P.

Canal Maastricht (Kanaal Maastricht). Deze foto werd door een Amerikaanse soldaat naar het thuisfront gestuurd. Bron: J.P.

"OVERGAVE" Drie Amerikaanse soldaten hebben het verzet opgegeven tegen de golf van aandacht van de dolgelukkig bevrijde Maastrichtse bevolking, en ging met hen, al zittend op de stoep op de foto. Bron: Fotograaf Jef Naseman

De familie Zeekaf van de Franquinetstraat 37a met de Amerikaanse soldaat Jack Pantaleo. Met v.l.n.r: Nico, Corrie en Harry Zeekaf, Jack Pantaleo en Louis Zeekaf. Op 22 oktober 1944 vestigde het negende Amerikaanse leger zijn hoofdkwartier in Maastricht en wel in het gebouw van de R.K.H.B.S. en Gymnasium in het Villapark, Aylvalaan. Het in aanbouw zijnde ziekenhuis Sint Annadal, bood als ruwbouw “onderdak-huisvesting” aan de Amerikaanse militairen. Mijn vader Nico Zeekaf, toen 16 jaar, maakte bij het ziekenhuis Sint Annadal kennis met enkele Amerikaanse militairen. Hij nodigde ze bij hem thuis uit, Franquinetstraat 37a. Op 25 oktober 1944 kwam Jack Pantaleo uit New Jersey samen met zijn vriend Johnny naar de Franquinetstraat. Iedere vrijdagavond waren deze twee militairen in de Franquinetstraat aanwezig. Er werd soep gegeten en gekaart. Met kerstmis kwamen ze konijn eten. Naderhand kwam ook Fletcher Jones met Jack en Johnny mee. Op 10 maart 1945 werd het Hoofdkwartier van het negende leger overgeplaatst naar Mönchengladbach in Duitsland. Op 8 maart 1945 kwamen de jongens afscheid nemen. Bron: Raymond Zeekaf

Jack Pantaleo bezig met zijn eigen sneeuwballen gevecht, in de achtertuin van de familie Zeekaf. Bron: Raymond Zeekaf

Jack Pantaleo geniet van de sneeuw, in de achtertuin van de familie Zeekaf. Bron: Raymond Zeekaf

Corrie Zeekaf-Morreau en Jack Pantaleo in de achtertuin van Franquinetstraat 37a. Bron: Raymond Zeekaf

This picture was given to you on one of America's most celebrated holidays "Thanksgiving Day" I thank God on this day to have met such a fine family in Holland. May God bless you all. JACK. Op 22 oktober 1944 vestigde het negende Amerikaanse leger zijn hoofdkwartier in Maastricht en wel in het gebouw van de R.K.H.B.S. en Gymnasium in het Villapark, Aylvalaan. Het in aanbouw zijnde ziekenhuis Sint Annadal, bood als ruwbouw “onderdak-huisvesting” aan de Amerikaanse militairen. Mijn vader Nico Zeekaf, toen 16 jaar, maakte bij het ziekenhuis Sint Annadal kennis met enkele Amerikaanse militairen. Hij nodigde ze bij hem thuis uit, Franquinetstraat 37a. Op 25 oktober 1944 kwam Jack Pantaleo uit New Jersey samen met zijn vriend Johnny naar de Franquinetstraat. Iedere vrijdagavond waren deze twee militairen in de Franquinetstraat aanwezig. Er werd soep gegeten en gekaart. Met kerstmis kwamen ze konijn eten. Naderhand kwam ook Fletcher Jones met Jack en Johnny mee. Op 10 maart 1945 werd het Hoofdkwartier van het negende leger overgeplaatst naar Mönchengladbach in Duitsland. Op 8 maart 1945 kwamen de jongens afscheid nemen. Bron: Raymond Zeekaf

Tekening van Jack Pantaleo in de woonkamer van de familie Zeekaf - Franquinetstraat 37a Maastricht. Jack werd, genietend van een Lucky Strike sigaret, getekend door de heer des huizes, Louis Zeekaf. Bron: Raymond Zeekaf

Lucky Strike is een Amerikaans sigarettenmerk. In 1916 werd Lucky Strike voor het eerst op de markt gebracht als een volwaardige sigaret. De verpakking was toen nog donkergroen en werd geproduceerd door American Tobacco Company. In 1942 werd de kleur van het pakje veranderd van groen naar wit. In de bekende promotiecampagne werd de slogan "Lucky Strike has gone to war" gebruikt, waarbij het bedrijf beweerde dat het koper dat werd gebruikt om de groene kleur te creëren nodig was om wapens en munitie te produceren voor de Tweede Wereldoorlog. Bron: Wikipedia

Fletcher Jones in de sneeuw bij het in aanbouw zijnde St. Annadal ziekenhuis. Het in aanbouw zijnde ziekenhuis Sint Annadal, bood als ruwbouw “onderdak-huisvesting” aan de Amerikaanse militairen. Bron: Raymond Zeekaf

"Love to you all from Johnny" Bron: Raymond Zeekaf

Johnny in een "gevechtspose", wellicht op verzoek van de fotograaf. De foto werd genomen bij het in aanbouw zijnde St. Annadal ziekenhuis. Op 22 oktober 1944 vestigde het negende Amerikaanse leger zijn hoofdkwartier in Maastricht en wel in het gebouw van de R.K.H.B.S. en Gymnasium in het Villapark, Aylvalaan. Het in aanbouw zijnde ziekenhuis Sint Annadal, bood als ruwbouw “onderdak-huisvesting” aan de Amerikaanse militairen. Mijn vader Nico Zeekaf, toen 16 jaar, maakte bij het ziekenhuis Sint Annadal kennis met enkele Amerikaanse militairen. Hij nodigde ze bij hem thuis uit, Franquinetstraat 37a. Op 25 oktober 1944 kwam Jack Pantaleo uit New Jersey samen met zijn vriend Johnny naar de Franquinetstraat. Iedere vrijdagavond waren deze twee militairen in de Franquinetstraat aanwezig. Er werd soep gegeten en gekaart. Met kerstmis kwamen ze konijn eten. Naderhand kwam ook Fletcher Jones met Jack en Johnny mee. Op 10 maart 1945 werd het Hoofdkwartier van het negende leger overgeplaatst naar Mönchengladbach in Duitsland. Op 8 maart 1945 kwamen de jongens afscheid nemen. Bron: Raymond Zeekaf

Gezicht op de Brusselseweg, thans St. Annalaan, vanuit het in aanbouw zijnde ziekenhuis St. Annadal. (foto: sept 1944). Rechts in beeld de gebouwen van brouwerij 'De Zwarte Ridder'. Bron: Raymond Zeekaf

De Amerikaanse MP bepaalt mede het straatbeeld van Maastricht, zoals op de onderste foto, waar zij poseren met Maastrichtse politiemannen. Deze militaire politie moest zorgen voor orde en handhaving in het bevrijde Maastricht. Bron: Warren Watson (Old Hickory) De militaire politie (MP) is een politiedienst die verantwoordelijk is voor beveiliging en wetshandhaving binnen een militaire organisatie. De militaire politie kan een legeronderdeel zijn dat uitsluitend politietaken uitvoert binnen de krijgsmacht, maar het komt ook vaak voor dat de militaire politietaken worden uitgevoerd door een gendarmerie, een op militaire leest geschoeide civiele politieorganisatie die ook andere politietaken uitvoert. Het eerste model is het huidige Belgische model: nadat de Rijkswacht, die tot dan toe deze taken uitvoerde, in de geïntegreerde politie opging, kregen de Belgische Strijdkrachten hun eigen militaire politie. Het tweede model is van oudsher in Nederland in gebruik, waar militaire politietaken door de Koninklijke Marechaussee worden uitgevoerd. Wanneer de militaire politie taken binnen de krijgsmacht uitvoert, zijn zij doorgaans duidelijk van andere officieren en manschappen te onderscheiden, meestal door de aanduiding MP op hun helm of op een armband. Bron: Wikipedia

A visit to historic Maastricht Dit boekje werd uitgebracht om de Amerikaanse bevrijders te bedanken en hun wegwijs te maken in historisch Maastricht. Bron: M.P. (klik hier voor enkele pagina's uit dit boekje - Pdf file)

Onbekende Amerikaanse soldaat bekijkt de mooiste plekjes van Maastricht, met op de linker foto het Vrijthof, en op de rechter foto het Onze Lieve Vrouweplein. Bron: Richard van Kessel

Lt. Tom Sammons aan het Vrijthof te Maastricht. Bron: Richard van Kessel

Ingekwartierde Amerikaanse soldaat speelt een potje schaak met de zoon des huizes. Bron: Warren Watson (Old Hickory)

Soldaten van de Amerikaanse 111th Ordnance Company in Maastricht. Links: Matt Ottea, Maastricht - okt 1944. Rechts: Hubert Mathis. Bron: WWII Tracings - the Men of the 111th Ordnance Company

Links: Bob Raymer - Rechts: Johnny Raisler met op de achtergrond een grote kraan. Deze en de twee bovenstaande foto's zijn genomen bij "Wessem" (thv Noorderbrug-Borgharenweg). Bron: WWII Tracings - the Men of the 111th Ordnance Company + P. Leenders

Amerikaanse troepen trekken via een noodbrug de maas over. Deze foto is genomen vanaf de Franciscus Romanusweg met zicht op de voormalige KNP (Koninklijke Papierfabriek). Op de voorgrond ziet U de verwoeste spoorbrug. Bron: WWII Tracings - the Men of the 111th Ordnance Company + P. Leenders

Witt, Goodhart, Ssie, Osborne en Ackert in Maastricht. Bron: WWII Tracings - the Men of the 111th Ordnance Company

Onderhoud aan de "Punt 50" te Maastricht. Bron: WWII Tracings - the Men of the 111th Ordnance Company Het Browning M2-machinegeweer is een zware mitrailleur die is ontworpen tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog door John Browning. Het wapen is bij veel strijdkrachten overal ter wereld tot op de dag van vandaag nog steeds in gebruik. Het machinegeweer heeft als bijnaam 'Ma Deuce', afgeleid van: M2, maar wordt door het Amerikaanse militaire personeel meestal simpelweg "Fifty-Cal." genoemd ter verwijzing naar het kaliber. In Nederland wordt het wapen Punt Vijftig genoemd. De officiële benaming voor het huidige infanterietype is: Browning Machine Gun, Cal. .50, M2, HB, Flexibel. Bron: Wikipedia

Schrift van Mia Koene van het Koningsplein te Maastricht, volgeschreven door Amerikaanse soldaten. Zij lieten niet alleen adressen, teksten en foto's achter, maar ook allerlei wikkels van chocolade, kauwgom etc. De familie Koene was eerst woonachtig op de Kruisbergstraat te Brunssum, waar Dhr Koene een radiocentrale bedreef. Op last van de Duitse bezetter werd deze afgestaan aan de PTT. In ruil hiervoor kreeg de vader van Mia een baan aangeboden bij de PTT in Maastricht. Hierop verhuisde de familie Koene naar het Koningsplein. Bron: Pieter Vermeulen (klik hier voor het schrift van Mia Koene - Pdf file)

Belgisch-Nederlands merk chocolade, geproduceerd in Breda en Bois-d'Haine (sinds 1913), met chocola afkomstig van een Surinaamse cacaoplantage met dezelfde naam. Bron: Pieter Vermeulen

Jeff Daemen. Nadat zijn woonplaats Maastricht was bevrijd twijfelde hij geen moment en sloot zich aan bij de Amerikaanse 2nd AD Division als Rode Kruis vrijwilliger. Hij bleef in dienst van de Amerikanen tot het einde van WO2. De insignes op deze compilatie zijn de originele, zoals te zien op de twee foto's. Bron: Yuri Beckers (kleinzoon)

Geallieerde Opperbevelhebber, Generaal Dwight Eisenhower, Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery, Amerikaanse luitenant-generaal Omar Bradley en de Amerikaanse luitenant-generaal William Simpson komen op 9 december 1944 bijelkaar in het hoofdkwartier van de 9th Army te Maastricht. Deze foto werd genomen op weg naar het hoofdkwartier. Bron: M.P. (klik hier voor de filmbeelden van deze bijeenkomst)

Brieven aan het thuisfront in Amerika. Deze werden verstuurd via APO-339 (Army Post Office), het postbedrijf van HQ US 9th Army in Maastricht. Bron: J.P. (klik hier voor een brief verstuurd uit Maastricht - Pdf file)

Ondergrondse kerstviering tijdens WO2 in Maastricht. Het was koud in het militaire voertuig dat in de avond van 24 december 1944 reed richting de Sint Pietersberg bij Maastricht. De inzittende Amerikaanse militairen voelden hoe de vorst beet aan hun handen en voeten. Onderweg naar hun eindbestemming raakten ze verdwaald op de verduisterde wegen, waardoor ze vreesden te laat te komen. Ze arriveerden echter ruimschoots op tijd en zouden nooit vergeten wat ze die nacht meemaakten. "Nooit eerder hadden we zo’n prachtige mis bijgewoond op zo’n geschikte plek voor een kerstnachtmis", aldus één van hen. Op 14 september 1944 werd Maastricht bevrijd door Amerikaanse troepen. De stad bleef een veldslag bespaard doordat de meeste Duitsers reeds verdwenen waren. Ongeveer 800 Amerikanen werden belast met de handhaving van de orde en het beveiligen van de stad. de katholieke aalmoezenier Dobrzynski zag toe op het zielenheil van de troepen. Met de kerstdagen op komst vatte hij het idee op om op een bijzondere plek de nachtmis te vieren. Als locatie had hij een mergelgroeve in de Sint Pietersberg op het oog, die eigendom was van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, een in 1840 opgerichte kloosterorde die in Maastricht beter bekend is de Broeders van de Beyart. Bron: J.P. + Shak1944

Groeve De Schark De mergelgroeve staat bekend als groeve De Schark, vernoemd naar de buitenplaats waarvan deze onderdeel was. De broeders verwierven de groeve en de bijbehorende grond in 1921 en gebruikten de locatie om te ontspannen. Ze konden op het buitenterrein voetballen, kegelen en hun schutterskunsten vertonen op een schietbaan; voor de veelal jonge mannen een aangename onderbreking van hun sobere levensstijl in het klooster. Kunstzinnige broeders versierden de wanden in de mergelgroeve met reliëfs en houtskooltekeningen. Na de bevrijding van Maastricht werden er militairen gelegerd op de buitenplaats. Andere Amerikanen waren gelegerd in een school, waar in de kelder ook broeders verbleven nadat op 17 september 1944 een vleugel van hun klooster door een bominslag verwoest was. De Amerikanen en de broeders waren dus geen onbekenden voor elkaar en het kostte de Amerikaanse pater vermoedelijk weinig overtuigingskracht om de kloosterorde te enthousiasmeren voor zijn idee. Magister Lidwino de Koning, de leider van het klooster, gaf zijn toestemming (volgens een andere bron was de viering zijn idee geweest). Ook de verantwoordelijke Amerikaanse generaal ging akkoord, hoewel het niet veel had gescheeld of de mis was niet doorgegaan vanwege het Ardennenoffensief dat op 16 december was losgebarsten. De generaal zou volgens een getuige zelf ook de dienst bijwonen, hoewel hij niet katholiek was. Dat zou ook voor andere aanwezigen gegolden hebben, maar toch genoten ze allemaal van de bijzondere kerstviering, die hen volgens een aanwezige Amerikaan deed herinneren aan de kerstviering thuis. Bron: J.P. + Shak1944

Superbijeenkomst Een gang in de groeve was van tevoren door de broeders klaargemaakt voor de bijeenkomst. Er was van mergelsteen een altaar gemaakt met daarachter een muurtekening van herders die van de engelen de boodschap kregen over de geboorte van Jezus. Een Amerikaanse militair tekende op een andere wand een tafereel van de bevrijding van Europa. Op een lege plek op de muur zouden de Amerikanen na afloop van de mis hun handtekening mogen zetten. Om de uitrusting van de tijdelijke kapel compleet te maken werd ook een harmonium vanuit het klooster overgebracht naar de groeve. Het instrument zou tijdens de viering bespeeld worden door zowel een monnik als een Amerikaanse militair. Omstreeks 23:00 uur werden de broeders met twee legertrucks opgehaald, geëscorteerd door twee motoren van de militaire politie voorop en twee achterop. Het was pikdonker en uitgestorven in de stad. Onderweg ging het luchtalarm af. Twee keer werd het konvooi door militairen tot stoppen gemaand en aan een controle onderworpen. Ook korporaal Allan J. English van het 127 AAA Batallion, een luchtafweereenheid, was die koude en donkere avond met zijn maten onderweg naar de groeve. Ondanks zijn vrees om te laat te komen, arriveerde hij vijftig minuten te vroeg voor de bijeenkomst. In een brief aan zijn moeder van een dag later beschreef hij hoe hij de groeve betrad en door lange gangen de met kleine lampen verlichte ondergrondse kapel bereikte. Hij was onder de indruk van "de prachtige houtskooltekeningen op de muur en de gebeeldhouwde pilaren, gangen, kamers en de hele plek leek wel een kunstwerk. Het was een plek die je nergens anders in de wereld kan vinden." Bron: J.P. + Shak1944

Komt allen tezamen English was één van de bijna 300, meest jonge, Amerikanen die in de groeve bijeenkwamen. Sommige soldaten zouden vanaf het front aangevoerd zijn om even bij te kunnen komen. "Ze waren allemaal bewapend, hadden het geweer in de aanslag", zo verklaarde broeder Lucianus, één van de bijna dertig eveneens aanwezige broeders, in 2012 in het Limburgs Dagblad. "Want het kon gebeuren dat ze moesten uitrukken. Er was ons van tevoren ook gezegd dat mogelijk midden onder de plechtigheid de dienst stilgelegd moest worden. Je voelde de druk van de oorlog." Bij binnenkomst zong het koor, bestaande uit jonge broeders, het kerstlied "Adeste fideles", in het Nederlands bekend als "Komt allen tezamen". Nadat er eerst gelegenheid was om te biechten, begon de eigenlijke viering. "Het was een superbijeenkomst", aldus broeder Lucianus. "Een geweldige sfeer. Zo rustig, zo intens. Het was zo... zo écht. Het gaat om de geboorte van Christus en dan zit je ook nog in een grot! Het was romantisch, maar we waren ons ook heel bewust van de ernst van de zaak." Na afsluiting van de religieuze dienst speelde een Amerikaan het Amerikaanse volkslied, gevolgd door andere liederen, die volgens één van de broeders "niet veel met Kerstmis te maken hadden." Daarna zetten de Amerikanen hun naam of handtekening met houtskool op de daarvoor bestemde muur. De bijeenkomst werd afgesloten met een "mok hete koffie met room plus een schep poedersuiker en een flinke zeer voedzame doughnut (soort oliebol)", zo werd na de oorlog uit de mond van een monnik opgetekend. Een gepland gezamenlijk ontbijt vond geen doorgang. De militairen keerden na afloop van het samenzijn terug naar hun onderkomens, evenals de broeders, die in hun klooster nogmaals de nachtmis vierden. Sommige soldaten zouden kort na kerstavond naar het front in de Ardennen gestuurd worden en daar sneuvelen. De bewering dat het merendeel van de soldaten die de nachtmis bijwoonden zou sneuvelen, is echter niet gegrond op feiten. Bron: J.P. + Shak1944

Amerikaanse militairen zetten hun naam op de muur in de groeve. Wij zien hier W. Eckert van Battery "B" 131 AAA 9th Army zijn naam achterlaten. Bron: J.P.

Amerikaanse soldaat met de familie Reyntjens uit Maastricht. April 1945. Bron: J.P.

Limburgs bevrijdingsmonument op het Koningsplein te Maastricht. Ontworpen door Charles Eyck. Datum opname 27-10-1952. Fotograaf: Grubben Bron: DSM Archief

Het Limburgs bevrijdingsmonument op het Koningsplein (in de wijk Wyckerpoort) in Maastricht is een monument ter herdenking aan de bevrijding van de Duitse bezetting in Nederland. Jaarlijks vinden er bij de Nationale Dodenherdenking en op 13 september plechtigheden plaats bij het monument. Op 13 september 1944 trok het Amerikaanse leger de stad Maastricht binnen en bevrijdde het van de Duitse bezetters. Niet lang na de Tweede Wereldoorlog werd het 'Comité tot Oprichting van een Limburgs Oorlogsmonument' (Colom) opgericht, met koningin Wilhelmina als beschermvrouwe en commissaris van de Koningin Willem van Sonsbeeck als erevoorzitter, dat zich sterk maakte voor een monument. Er werden diverse middelen ingezet om het project bekendheid te geven en geld in te zamelen; Daan Wildschut maakte hiervoor affiches en bioscopen en de regionale omroep werden ingeschakeld. In mei 1947 werd besloten dat het gedenkteken een plaats zou krijgen op het Koningsplein in Maastricht. Een jaar later kreeg de Limburgse beeldhouwer Charles Eyck de opdracht een monument te ontwerpen. Hij kreeg in 1951 groen licht om zijn ontwerp van een meer dan levensgrote mensengroep uit te voeren. Een tijdelijk atelier werd ingericht in de St. Andrieskapel in Maastricht. De beelden werden in 1952 in brons gegoten bij de Haarlemse bronsgieterij Binder. Het monument bestaat uit een beeldengroep van acht mensfiguren die het moment verbeelden dat de Amerikanen de stad introkken, waarbij sommige beelden een meer symbolische betekenis hebben. Centraal figuur is een Amerikaanse soldaat die het V-teken maakt. Verder staan er een arbeider met een hamer (wederopbouw), een man met verbroken ketens (verzet), twee dansende kinderen met hun moeders, waarvan één een kind tegen zich aandrukt, een treurende vrouw (rouw) heeft zich enigszins afgewend. De circa tweeënhalve meter hoge beeldengroep staat op een voetstuk van circa anderhalve meter hoog. Het voetstuk is gemaakt van beton en voorzien van een cementlaag. In reliëf zijn in de rand onder andere een blad, bloemenranken, een ster, een haan, een Franse lelie, een bizon, een adelaar en een klimmende leeuw afgebeeld. Voor het monument is een bronzen schaal geplaatst, waarin het bevrijdingsvuur kan worden ontstoken. In de bestrating is een plaquette aangebracht met de tekst: "EER AAN DE GEVALLENEN DANK AAN DE BEVRIJDERS 1940 - 1945" Bron: DSM Archief + Wikipedia

In 2014 verscheen het schitterende boek - Maastricht 70 jaar bevrijd, van Patrick Leenders en Paul Bronzwaer. Het boek is nog steeds te verkrijgen! Voor meer informatie kunt U contact opnemen met Patrick Leenders via: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.